Force Majeure

Force Majeure (Turist) İsveçli yönetmen Ruben Östlund’un son filmi. Geçtiğimiz sene (2014’e geçen sene demek size de garip geliyor mu?) Filmekimi’nde izleme şansını yakalamış, çok beğenmiş, sizlerle de paylaşmayı planlamıştım. Fırsat olmadı. Akademi geçen hafta Oscar adaylarını açıkladığında Force Majeure’u aday listesinde görememek beni üzdü. Oysa orada olmayı hak eden bir film –ah evet, Akademi’nin haksızlık yaptığı diğer binlerce güzelim eserin hayaletleri etrafımızda dolanıyor-.

Alp Dağları’da kayak seyahatine çıkmış İskandinav aile öğlen yemeklerinde birden koca bir çığın üzerilerine doğru geldiğini görürler. Çığ fiziksel zarar vermeden gelip geçer, fakat sonucunda aile dinamikleri temeline kadar sarsılır. Anne, çığ sırasında çocuklarını koruma içgüdüsüyle onların üzerine kapanır, baba ise kendini kurtarmak için ailesini geride bırakarak koşar. Bu sahnenin işlenişi, çığın yaklaştığı an, ailenin giderek artan telaşı, çocukların çığlıkları, ortalığı saran kar tozu, sahnenin birden tamamen beyaza bürünmesi ve ardından silüetlerin yavaş yavaş belirmesi, sahneye eşlik eden müzik ve oyunculuklar harika.

Baba figürünün sorgulanışı kuşkusuz patriarkal sistemin sorgulanışına uzatılabilir. Evi geçindiren, güçlü erkek figürü kendi kurtuluşunu ailesinin kurtuluşundan önde tuttuğunda ideal aile kavramını kırıyor. Force Majeure’u iyi film yapan özelliklerinden en önemlisi içindeki komedi dozunun tam ayarında kullanılarak etrafında gezindiği konuların ciddiyetine hasar vermeden mizah yapabilmesi. Bir diğer büyük kozu ise mekânı. Karlarla kaplı doğanın önünde izlediğimiz karakterler çıplaklaşıyorlar. Arka planın beyazlığı kişilerin kusurlarını ön plana çıkartıyor gibi. Bir sehir arka planındaki çeşitli cümbüşlerle gölgelenebilecek ve belki daha yuvarlak hatlarla şekillenecek argümanlar doğanın çatık kaşlarının önünde köşeli ve yargılayıcı oluyorlar. Dağların görüntüsü, çığın ani varlığı ve yok olup gittikten sonra yarattığı çıplak ve rahatsız edici gerçek bana kışın taze ve ciğer yakan soğukluğunun bedende yarattığı temizlik hissini anımsattı. Çiftin ilişkisinin aldığı yara bir noktada diğerlerine de bulaşıyor; çünkü güvensizlik, karşındaki insandan emin olamama hâli, paranoya bulaşıcı. Kısaca film kara mizahın sularında yüzerken hicvediyor, karakterlerinin psikolojilerini başarıyla irdeliyor. Sahneleri şık kurgulanmış, özenle çekilmiş ve mizahla yoğrulmuş güzelim bir film. 

Force Majeure 6 Şubat'tan itibaren Başka Sinema vasıtasıyla vizyona girecek.